Hipotez testleri herhangi bir hipotezin doğruluğunun istatistiksel olarak saptanabilmesi için kullanılan bir istatistiksel çıkarım yöntemleridir. Bu metotta temel olarak önce test edilecek hipoteze karşı alternatif bir hipotez belirtilir. Daha sonra hipotezin sınanmasında kullanılacak verilerin, tayin edilen bir güvenlilirlik aralığında alternatif hipotezi doğrulayıp doğrulamadığına bakılır. Eğer alternatif hipotez doğrulanırsa, belirli bir güvenilirlik aralığında, hipotez reddedilir. Aksi halde, hipotezin reddedilmesine dair hiç bir kanıt bulunamadığı belirlenir.
Doğru Analiz ve Hatalar
Bu analizde Tablo 1’de de gösterildiği üzere Tip 1 ve Tip 2 hataları oluşmaktadır. Testin güvenilirlik aralıkları bahsedilen hatalar dikkate alınarak hesaplanır. Ancak Tip 1 hatasını belirlemek mümkün iken, Tip 2 hatasını belirleyebilmek mümkün olmayabilir. Bu yüzden, hipotez testlerinde güvenilirlik aralıkları kullanılarak alternatif hipotezin doğruluğu test edilir. Ancak, testlerde alternatif hipotezin yanlış olduğu kanıtlansa bile, Tip 2 hatası belirlenemediği için, esas hipotezin doğruluğu kesin olarak kanıtlanamamaktadır.
Tablo 1. Hipotez testlerinde ortaya çıkan senaryolar
| Hipotez Doğru ise | Alternatif Hipotez Doğru ise | |
| Hipotez Doğru Kabul Edilir. | Doğru Analiz | Tip 2 Hata |
| Hipotez Yanlış Kabul Edilir. | Tip 1 Hata | Doğru Analiz |
Hipotez Testleri ve Aşamaları
Test genel olarak aşağıdaki şekilde yapılır:
1. Esas (Null) Hipotez ve Alternatif Hipotez Belirlenir.
2. Kullanılacak testin ve bu testte değerlendirilecek verinin teste uygunluğunun belirlenmesi
3. Test istatistiğinin ve test istatistiğinin takip edeceği istatistiksel dağılımların belirlenmesi
4. Güvenilirlik aralığının belirlenmesi
5. Güvenilirlik aralığının dışındaki olasıkları sağlayan kritik test statistiklerinin belirlenmesi
6. Testin yapılarak elde edilen test istatistiğinin kritik bölge veya dışındaki test istatistikleri ile karşılaştırılması.
Eğer gözlemlenen test istatistiği, kritik bölgede ise alternatif hipotez doğru, esas hipotez yanlış kabul edilir. Aksi halde, esas hipotezin çürütecek bir kanıt bulunmadığı sonucuna varılır.
Ayrıca test istatistiğini kritik bölgedeki test istatistiğiyle karşılaştırmak yerine, test istatistiğin takip ettiği istatistiksel dağılımdan test istatistiğinin hangi olasılığa (p-değeri) karşı geldiği belirlenir. Eğer, bu p-değeri güvenilirlik aralığına eşit veya küçük ise alternatif hipotez doğru kabul edilir. Hipotez testleri, SPSS içinde Analiz, Analyze, sekmesi altındaki sekmeler aracılığıyla yapılabilir.
